فصلنامه علمی- پژوهشی نبراس که با رویکرد فلسفی در حوزه فرهنگ، سیاست و جامعه فعالیت دارد، بعد از یک توقف طولانی، مجددا در آلمان به فعالیت آغاز کرده است. نبراس برای نخستین بار در زمستان ۱۳۸۸ خورشیدی از کابل به نشرات آغاز کرد و مباحثی پیرامون «دموکراسی، روشنفکر، جنبشهای اجتماعی و هرمنوتیک» از جمله نخستین گفتارهای این نشریهی علمی در فضای روشنفکری آنزمان بود.
این نشریه که از سوی جمعی از استادان دانشگاه و پژوهشگران با مدیریت سید حسین اشراق، مسوول مرکز مطالعات و تحقیقات نبراس، تدوین شده است، تا شماره هشتم بهتولید محتوا و ایجاد گفتمان روشنفکرانه پرداخت، اما برای مدتی متوقف شد.
بهتازگی این نشریه پژوهشی با طرح «ویژهنامه» با همان رویکرد فلسفی، شماره نهمش را طراحی و نشر کرده است. مقالات این شماره در حوزه «خود و دیگری» است که از سوی برخی نویسندگان و پژوهشگران علوم اجتماعی افغانستان در بیرون از کشور نگاشته شده است. سید حسین اشراق، در سرمقالهی این شماره چنین نوشته است:« وضعیت پارادوکسکال دنیای معاصر، بهویژه دنیای اسلام نگران کننده و چالش برانگیز است. برخی از این چالشها ریشه در تاریخ دارند، ولی برخی دیگر ناشی از بحرانهای جدیدی است که با یافتن کوچکترین زمینه خود را نشان میدهند و چشماندازهای آینده را تیره و تار میسازند…با وجود اراده مستمر جریانهای فکری در جهت احیای سنتهای فکری و فلسفی، اما با فاصله عاطفی، مفهومی و حتی روششناختی از آن سنتها، غالباً نوعی شکاف میان گذشته و حال احساس میشود که بازسازی یا نوسازی فکری را با مشکلات جدی روبهرو کرده است. در این شرایط، مفاهیم بنیادینی مانند عقلانیت، معنویت، عدالت، آزادی و… نیز با چالشهای معنایی و مصداقی مواجه شده و در سطح نظری و اجتماعی دچار بحران شدهاند… در این شرایط، برای برونرفت از وضعیت فعلی، باید بحثهای جدی پیرامون «حقیقت»، «قدرت»، «هویت» و دیگر حوزههای جدی و ژرفای پنجگانه مطرح شود تا چشمانداز روشنی در برابر ما گشوده شود».
از سوی دیگر، سید برهان الطافی یکی از اعضای هیات تحریر این نشریه به رسانه پلسرخ میگوید:« نبراس اینبار با طرح مباحث روشنفکرانه به هدف ایجاد گفتمان انتقادی و تقویت خردورزی در جامعه نابهسامان افغانستان، از فضای تبعید به میدان آمده است؛ تا روایتهای مسلط را بهچالش کشد و گفتمان نو را ترویج کند».
بهنظر میرسد که باتوجه به سلطهی سنت و کلیشههای مردسالار و ضد حقوق بشری حاکم در جو کشور، تاثیرپذیری جریانهای نوپای فرهنگی و جوانان از قرائتهای افراطگرایانه و استیلای تکنولوژیهای جدید ارتباطی و به تبع آن کمرنگ شدن فضای انتقاد، گفتگو و پرسشگری، اهمیت حضور و فعالیت نشریه علمی و پژوهشی چون «نبراس» را که بتواند با رویکرد فلسفی گفتمان «خود و دیگری» در کشور را بهچالش کشد، دو چندان میکند.
با اینکه مسیر روشنگری بهسوی جامعه افغانستان بسیار طولانی است و در این راه باید قدرتمندانه، بدون هیاهو و هدفمندانه گام گذاشت، اما نبود یا کمبود منابع که بتوانند «پرسشگری و روشنگری کنند»، استلزام زمینهی حضور جدی نشریات همچون «نبراس» را میطلبد.