باور به خرد، اشکی به امید

سید محمد فرزام

به مناسبت روز جهانی کتاب

دیدن تصویری از یک مسابقه‌ی کتاب‌خوانی در دره‌ی «خُدی» ولسوالی خدیرِ دایکندی، بی‌هیچ اغراق، اشک بر چشمانم نشاند؛ اشکی از جنس درد، اشتیاق و تأمل—درد تاریخ طولانی محرومیت، اشتیاق به دانایی، و تأملی ژرف بر سرنوشت مردمی که شوق دانش را در دل سخت‌ترین شرایط پرورانده‌اند.

جامعه‌ی ما، با همه‌ی فشارهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، هنوز در دل محرومیت، چراغ علم و خرد را خاموش نکرده است. از مهاجرت‌های تحصیلی تا ساختن مکتب در قریه‌های دورافتاده، از تشویق دختران به ادامه‌ی آموزش تا حضور پررنگ در آزمون‌های ملی—همه نشان می‌دهد که مردم ما، علم را نه ابزار، بلکه بخشی از هویت و راه رهایی خود می‌دانند.

در افغانستان، ما با دو زیست‌جهان هم‌زمان روبه‌رو هستیم: یکی تمدن‌ساز، زن‌محور و خردگرا؛ دیگری واپس‌گرا، زن‌ستیز و دشمن آگاهی. و این تضاد، تلخ‌ترین جلوه‌ی خود را در تبعیض سیستماتیک و حذف اندیشه و آموزش نشان می‌دهد.

اما هنوز، در دل تاریکی، نقطه‌های روشن هستند—نقطه‌هایی چون ایمان به آگاهی، کتاب، و نسلی که هنوز می‌خواند، می‌اندیشد و نمی‌خواهد تسلیم شود.

📖 روز جهانی کتاب گرامی باد.

✍️ سید محمد فرزام