وزیر خارجه طالبان در سخنرانی خود در مجمع گفتوگوی تهران تأکید کرد که تأمین آب برای ایران از رود هیرمند را وظیفه شرعی و سیاست رسمی این گروه میداند. این اظهارات در حالی مطرح میشود که موضوع حقابه در ماههای اخیر یکی از محورهای تنش میان دو کشور بوده است.
امیرخان متقی، وزیر امور خارجه طالبان، روز یکشنبه، ۲۸ ثور، در نشست «مجمع گفتوگوی تهران» گفت که تأمین حقابه رود هیرمند برای ایران را «مسوولیت شرعی و اسلامی» طالبان میداند.
او گفت: «وقتی خشکسالی نباشد، هر چه آب باشد به سمت ایران جاری میشود. ما نیت بدی در این زمینه نداریم.»
متقی افزود که جلوگیری از هدررفت آب نیز یکی از اهداف طالبان است تا آب کافی به سمت سیستانوبلوچستان ایران برسد.
او همچنین در اشاره به سفر اخیر سیدعباس عراقچی، وزیر خارجه ایران به کابل، گفت: «رییسالوزرا [طالبان] در دیدار با آقای عراقچی تأکید کرد که حتی اگر قراردادی هم وجود نداشت، ما خود را متعهد میدانستیم که آب به مردم تشنه ایران برسد.»
با وجود این سخنان، مقامهای ایرانی بارها گفتهاند که طالبان به تعهدات خود در معاهده ۱۳۵۱ درباره تقسیم آب هیرمند عمل نکردهاند. ایران در ماههای اخیر فشارهای دیپلماتیک خود را در این باره افزایش داده است و این موضوع یکی از محورهای اصلی مذاکرات دوجانبه بوده است.
اظهارات امیرخان متقی درباره حقابه هیرمند، در فضای گفتوگوی رسمی و رسانهای ایران، بیشتر جنبه نرمسازی روابط و کاستن از تنشها دارد. اشاره مکرر به «مسوولیت شرعی» و «نیت خوب» از سوی طالبان، حاکی از تلاش برای بازسازی تصویر این گروه نزد افکار عمومی ایران و مقامات جدید جمهوری اسلامی است.
اما در سطح عمل، هنوز نشانهای جدی از پایبندی طالبان به معاهده ۱۳۵۱ دیده نمیشود و ایران از عملکرد فنی و اجرایی طالبان رضایت ندارد. وابستگی شدید مناطق جنوبشرقی ایران به آب هیرمند، این پرونده را به یک چالش دائمی میان دو طرف بدل کرده که با حسن نیت گفتاری حل نخواهد شد.