در گزارش جدیدی که روز سهشنبه توسط سازمان بینالمللی مهاجرت منتشر شد، آمارهای تکاندهندهای از تلفات مهاجران افغان در مسیرهای فرار از کشور اعلام شد. طبق این گزارش، بیش از پنج هزار نفر از شهروندان افغانستان در جریان فرار از این کشور و مهاجرت به کشورهای دیگر جان خود را از دست دادهاند. این آمار شامل صدها نفری است که بهویژه پس از روی کار آمدن طالبان در سال ۲۰۲۱، در تلاش برای فرار از شرایط ناامن و سرکوبگر طالبان جان خود را از دست دادهاند.
نگاهی به آمار جهانی مرگ و میر مهاجران
گزارش سازمان بینالمللی مهاجرت نشان میدهد که از سال ۲۰۱۴ تاکنون، بیش از ۵۲ هزار نفر در جریان مهاجرتهای بینالمللی جان خود را از دست دادهاند. از این تعداد، ۷۲ درصد از کشتهشدگان به مهاجرانی تعلق دارند که از کشورهای بحرانزده و درگیر جنگ و فاجعههای انسانی مانند افغانستان، سوریه و میانمار فرار کردهاند. بر اساس این گزارش، کشورهای درگیر بحرانهای سیاسی و نظامی از جمله افغانستان، میانمار، اتیوپیا و سوریه، بیشترین تعداد مرگ و میرها را در بین مهاجران داشتهاند.
آمار تلفات افغانها: ۵۰۰۰ کشته در جریان مهاجرت
از میان این ۵۲ هزار نفر، بیش از ۵۰۰۰ نفر از شهروندان افغان بودهاند که در مسیرهای مهاجرت جان خود را از دست دادهاند. بسیاری از این افراد به دلیل شرایط وحشتناک ناشی از حکومت طالبان و ناامنی شدید در افغانستان، دست به فرار زدهاند. اگرچه مهاجرت افغانها به کشورهای همسایه از جمله ایران و پاکستان پیش از این نیز مرسوم بوده، اما پس از روی کار آمدن طالبان، این روند به شدت افزایش یافته است. بسیاری از افغانها در تلاش برای فرار از تهدیدات طالبان و شرایط سیاسی-اجتماعی در کشور خود، به سمت کشورهای غربی و اروپا حرکت کردهاند.
دلیل مهاجرت و سفرهای پرخطر: فرار از ناامنی و بحرانهای انسانی
طبق گزارش سازمان بینالمللی مهاجرت، اکثر مهاجرانی که جان خود را از دست دادهاند، تنها به دلیل انتخاب شخصی خود وارد این سفرهای خطرناک نشدهاند، بلکه این اقدام را بهعنوان تنها گزینه برای فرار از ناامنی، بحرانهای انسانی، و جنگهای داخلی کشور خود میبینند. وضعیت اقتصادی خراب، خشونتهای بیپایان طالبان، و تهدیدات امنیتی موجود، همگی عواملی هستند که افغانها را به سمت مهاجرت اجباری سوق میدهند. بهویژه، در مناطقی که درگیر درگیریهای نظامی هستند، مانند مناطق جنوبی و شرقی افغانستان، مهاجران به دلیل نبود گزینههای دیگر، مجبور به انتخاب مسیرهای مهاجرتی خطرناک شدهاند.
آمار مرگ و میر در مسیر مدیترانه و دیگر مسیرهای مهاجرتی
یکی از مسیرهای مهاجرتی که بیشترین تلفات را در میان مهاجران افغان و سایر کشورهای بحرانزده داشته، مسیر مدیترانه مرکزی است. این مسیر که شامل عبور از دریا به سمت کشورهای اروپا میشود، بهعنوان یکی از مرگبارترین مسیرهای مهاجرت در جهان شناخته میشود. بر اساس گزارشهای این سازمان، در یک دهه اخیر، بیش از ۲۵ هزار نفر در این مسیر جان خود را از دست دادهاند.
مهاجرت در داخل افغانستان: بحران انسانی در مناطق جنگزده
گزارش سازمان بینالمللی مهاجرت نشان میدهد که مهاجرت تنها محدود به جابهجایی افراد از کشورهای بحرانزده به کشورهای امن نبوده است. در داخل افغانستان نیز هزاران نفر مجبور به ترک خانههای خود به دلیل جنگ، ناامنی، و بحرانهای داخلی شدهاند. این افراد عمدتاً به مناطق امنتر داخل کشور مهاجرت کردهاند، اما در بسیاری از موارد، این جابهجاییها نیز با خطرات زیادی همراه بوده است.
پناهجویان افغان و چالشهای امنیتی: سرنوشت نامعلوم در کشورهای همسایه
آمارهای سازمان بینالمللی مهاجرت نشان میدهند که بیشترین موارد مرگ و میر در میان مهاجران افغان، در کشورهای همسایه از جمله پاکستان و ایران رخ داده است. در این کشورها، مهاجران افغان با مشکلات متعددی از جمله اخراجهای اجباری، فقدان حقوق اولیه، و تهدیدات امنیتی روبهرو هستند. در برخی موارد، مهاجران افغان حتی برای بازگشت به کشور خود تحت فشارهای شدید قرار گرفتهاند، چرا که کشورهای میزبان آنها به دلیل محدودیتهای اقتصادی و اجتماعی، پذیرش پناهندگان را دشوارتر کردهاند.
نتیجهگیری و نیاز به اقدام جهانی
این گزارش تأکید میکند که باید توجه بیشتری به وضعیت مهاجران افغان و سایر کشورهای بحرانزده در برنامههای بینالمللی و سیاستگذاریهای بشردوستانه معطوف شود. اقداماتی همچون تقویت امنیت مرزها، حمایت از حقوق مهاجران، و ارائه حمایتهای انسانی فوری میتواند از مرگ و میرهای بیشتر جلوگیری کند. بهویژه، توجه ویژه به مسیرهای مهاجرتی خطرناک و فراهم کردن اطلاعات صحیح برای پناهجویان میتواند از بسیاری از تلفات انسانی جلوگیری کند.
مهاجرت اجباری در این مقیاس، نه تنها یک بحران انسانی است، بلکه یک چالش جهانی نیز به شمار میآید. بنابراین، سازمانها و نهادهای بینالمللی باید برای جلوگیری از بحرانهای آینده اقدامات جدیتری را در پیش گیرند تا از تلفات بیشتر جلوگیری شود و حقوق انسانی مهاجران محفوظ بماند.