دو مقام آمریکایی به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفتهاند که دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، قصد دارد در جریان سفر هفته آینده خود به عربستان سعودی، از تغییر نام رسمی «خلیج فارس» به «خلیج عربی» یا «خلیج عربستان» خبر دهد؛ موضوعی که میتواند واکنش شدید ایران را بهدنبال داشته باشد.
در آستانه سفر رسمی دونالد ترامپ به عربستان سعودی، دو مقام آمریکایی مطلع به آسوشیتدپرس گفتهاند که کاخ سفید در نظر دارد نام خلیج فارس را در اسناد رسمی ایالات متحده به «خلیج عربی» یا «خلیج عربستان» تغییر دهد. به گفته این منابع، رئیسجمهور امریکا احتمالاً این تصمیم را در جریان حضور خود در ریاض اعلام خواهد کرد.
این اقدام در حالی مطرح میشود که ایران بر پیوندهای تاریخی و جغرافیایی خود با نام «خلیج فارس» تأکید دارد و همواره با تلاش برخی کشورهای عربی برای تغییر نام این پهنه آبی مخالفت کرده است. جمهوری اسلامی تغییر این نام را «تحریف تاریخ» و «تلاش سیاسی برای هویتزدایی» از منطقه میداند.
کاخ سفید و شورای امنیت ملی آمریکا هنوز به درخواست آسوشیتدپرس برای توضیح در این باره پاسخی ندادهاند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارش خود آورده است که نام «خلیج فارس» قرنها در متون تاریخی، نقشهها و اسناد رسمی بینالمللی بهصورت ثابت بهکار رفته است، گرچه برخی کشورهای عربی منطقه در دهههای اخیر استفاده از اصطلاحاتی چون «خلیج عربی» را گسترش دادهاند.
مناقشه قدیمی بر سر نامگذاری
موضوع نامگذاری این پهنه آبی همواره یکی از محورهای حساس در روابط میان ایران و برخی همسایگان عرب آن بوده است. در سال ۲۰۱۲، دولت ایران تهدید کرده بود که از شرکت گوگل به دلیل حذف عنوان «خلیج فارس» از نقشههای دیجیتالی خود شکایت خواهد کرد.
در حال حاضر، سرویس نقشه گوگل (Google Maps) برای نسخه ایالات متحده، این پهنه آبی را با عنوان «Persian Gulf (Arabian Gulf)» نشان میدهد، در حالی که در نقشه اپل فقط «خلیج فارس» ذکر شده است.
بر اساس قوانین بینالمللی، تنها نهاد رسمی مسئول استانداردسازی نام دریاها و اقیانوسها، سازمان بینالمللی هیدروگرافی است که نام رسمی این خلیج را همچنان «خلیج فارس» ثبت کرده است. آمریکا نیز یکی از اعضای این نهاد به شمار میرود، اما دولتها در استفاده از اسامی در اسناد داخلی خود آزادی عمل دارند.
به گزارش آسوشیتدپرس، گرچه رئیسجمهور ایالات متحده میتواند در استفاده از نام رسمی در مکاتبات و اسناد داخلی دولت فدرال تغییر ایجاد کند، اما این اقدام الزامآور برای سایر کشورها یا نهادهای بینالمللی نخواهد بود.
تصمیم احتمالی ترامپ برای تغییر رسمی نام خلیج فارس به «خلیج عربی» میتواند موج تازهای از تنش میان تهران و واشنگتن بهراه بیندازد؛ بهویژه در شرایطی که روابط میان ایران و کشورهای عربی حوزه خلیج نیز در سطحی پرتنش قرار دارد. این اقدام، علاوه بر جنبه سیاسی، میتواند پیامدهای فرهنگی و دیپلماتیک قابل توجهی نیز بههمراه داشته باشد.