در میانه بحرانهای منطقهای، دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا، سفر پرحاشیهای به کشورهای عربی خلیج فارس داشت؛ سفری که با استقبال پرشور از سوی مقامات قطر و عربستان همراه شد، اما غیبت او در اسرائیل، گمانهزنیهایی درباره شکاف در روابط واشنگتن و تلآویو بههمراه داشت.
📍 ترامپ در قطر؛ «شما مرد صلح هستید»
شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر، در دیدار با ترامپ در دوحه گفت:
«من سالهاست که شما را میشناسم و میدانم که شما مرد صلح هستید.»
او تأکید کرد که از سفر ترامپ «بسیار هیجانزده» است و آن را گامی در جهت تقویت روابط دوجانبه دانست. ترامپ نیز با اسکورت جنگندههای اف-۱۵ وارد دوحه شد؛ نشانهای از اتحاد امنیتی عمیق بین واشنگتن و دوحه. انتظار میرود قطر صدها میلیارد دلار در ایالات متحده سرمایهگذاری کند.
📍 اسرائیل به حاشیه رانده نشده است؟
ترامپ در گفتوگو با خبرنگاران در مسیر قطر تأکید کرد که «اگر تلاشهای واشنگتن نبود، گروگانهای اسرائیلی اکنون زنده نبودند.» او در واکنش به گزارشهایی که حاکی از بیتوجهی به اسرائیل در این سفر بود، گفت:
«روابط خوب ما با کشورهای عربی برای اسرائیل نیز خوب است.»
اما گزارشها حاکی از نارضایتی نتانیاهو از مواضع اخیر ترامپ در قبال توافق با ایران و جنگ غزه است؛ نتانیاهو حتی مشاور ارشدش، ران درمر، را برای رساندن پیام اعتراض به کاخ سفید فرستاده است.
📍 عربستان و سوریه؛ اتحاد در حال بازتعریف؟
در ریاض، فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان، از همکاری دفاعی و امنیتی با امریکا ستایش کرد و گفت:
«ما با امریکا بر سر ضرورت توقف جنگ در غزه به توافق رسیدیم.»
علاوه بر این، وی از تصمیم ترامپ برای لغو تحریمها علیه سوریه استقبال کرده و آن را گامی برای «رنسانس اقتصادی» سوریه دانست. صبح چهارشنبه، ترامپ در دیداری مشترک با محمد بن سلمان و احمد شرع، رئیس دولت انتقالی سوریه، درباره سرمایهگذاری شرکتهای امریکایی در سوریه گفتوگو کرد.
سفر ترامپ به منطقه، اگرچه با استقبال رسمی کشورهای خلیج فارس همراه بود، اما غیبت او در اسرائیل و چرخش آشکار بهسوی بازسازی سوریه، نشاندهنده تغییر محاسبات راهبردی امریکاست.
تمجید آشکار امیر قطر از ترامپ و وعده سرمایهگذاری در امریکا، در کنار باز شدن درهای دمشق بهروی شرکتهای امریکایی، سیگنالی است از بازگشت سیاست «معاملهمحور» ترامپ در خاورمیانه.
در حالیکه غزه هنوز زیر آتش و ایران در مرکز تنش قرار دارد، ترامپ از صلح، سرمایهگذاری و رئالیسم اقتصادی سخن میگوید. این مسیر، در تضاد با بسیاری از الگوهای سنتی دیپلماسی امریکایی در منطقه است و ممکن است پیامدهایی عمیق در ماههای آینده داشته باشد.