روند فکری انقلاب سبز روایت مبارزات قوم سادات در مسیر عدالت و برابری
در حالی که نگاه‌ها به موج دوم اخراج مهاجران افغان از پاکستان دوخته شده، جمهوری اسلامی ایران نیز در اقدامی هم‌زمان، روند فشار و اخراج مهاجرین افغان را با شتابی بی‌سابقه دنبال می‌کند.
براساس گزارش منابع داخلی ایران، این کشور برخلاف گذشته که برای خروج مهاجران مهلت مشخص تعیین می‌کرد، اکنون بی‌هشدار قبلی دست به بازداشت و اخراج دسته‌جمعی مهاجران افغان زده است. نیروهای امنیتی ایران در چندین ولایت این کشور، مهاجران افغان را از محل کار یا سکونت‌شان بازداشت و به اجبار از کشور اخراج می‌کنند.
نادر یاراحمدی، رئیس مرکز امور مهاجران ایران، به‌تازگی اعلام کرده است که دارندگان برگه سرشماری، مهاجر قانونی شمرده نمی‌شوند و وضعیت اقامتی‌شان تفاوتی با افراد فاقد مدرک ندارد. او همچنین گفت که وضعیت این گروه از مهاجران قرار است تا تابستان امسال تعیین تکلیف شود.
در همین حال، وزارت داخله ایران با صدور بخشنامه‌ای اعلام کرده که از آغاز سال ۱۴۰۴، تنها شش گروه از مهاجران افغان حق اقامت قانونی در ایران را دارند. این گروه‌ها شامل دارندگان پاسپورت و ویزای معتبر، کارت آمایش، کارت شغلی، نظامیان حکومت پیشین با تأیید نهادهای بین‌المللی، و افرادی‌ست که پس از برگشت به افغانستان و اخذ مجدد ویزا، دوباره به ایران بازگردند.
با وجود این دستورالعمل‌ها، شماری از مهاجران افغان با ارسال تصاویر و ویدیوها، از بازداشت و اخراج دارندگان مدارک معتبر اقامتی نیز خبر داده‌اند. برخی می‌گویند روند تمدید ویزا یا بررسی پرونده‌ها عملاً متوقف شده و مراجعات مکرر آن‌ها به ادارات مربوطه بی‌نتیجه مانده است.
گزارش‌ها نشان می‌دهد که با افزایش فشارها، شمار زیادی از مهاجران برای خروج داوطلبانه به دفاتر کفالت مراجعه کرده‌اند، اما این روند نیز با هزینه‌های سنگین و شرایط پیچیده همراه است. برخی مهاجران می‌گویند دولت ایران برای خروج داوطلبانه، مبالغ هنگفتی تحت عنوان‌های مختلف مانند هزینه شهرداری، حمل و نقل و دیگر مخارج از آنان دریافت می‌کند.
یک مهاجر افغان در تهران می‌گوید بیش از ۵۰ روز از سپردن پاسپورتش برای تمدید ویزا می‌گذرد، اما هنوز پاسخی دریافت نکرده است. به گفته او، مسئولان ایرانی نه‌تنها همکاری نمی‌کنند، بلکه با رفتارهای تحقیرآمیز و توهین‌آمیز مواجه هستند.
یک زن مهاجر که اخیراً از ایران اخراج شده، گفته است که پس از ۲۷ سال زندگی در این کشور و با وجود داشتن مدارک معتبر، همراه با فرزندانش به اجبار اخراج شده و اکنون در شهر ناآشنایی در غرب افغانستان به‌سر می‌برد. او می‌گوید اعضای دیگر خانواده و وسایل زندگی‌اش همچنان در ایران مانده‌اند.
برخی خانواده‌های افغان گفته‌اند که با وجود داشتن برگه سرشماری، ناچار به ترک ایران شده‌اند. به گفته آن‌ها، اگر خانواده‌ای دارای فرزند دانش‌آموز باشد، مهلت خروج تا ۱۵ سرطان خواهد داشت و در غیر این صورت، پس از صدور برگه ترک خاک، فقط ۱۵ روز برای خروج فرصت دارند.
آمارهای رسمی ایران نشان می‌دهد که در سال گذشته، بیش از دو میلیون و ۲۰۰ هزار مهاجر افغان از ایران اخراج شده‌اند. مقام‌های ایرانی همچنین اعلام کرده‌اند که در سال ۱۴۰۴ نیز برنامه مشابهی را دنبال خواهند کرد. این در حالی‌ست که پاکستان در موج نخست اخراج‌ها، حدود ۸۰۰ هزار افغان را از کشور خارج کرده است.
کمیسیون امور مهاجران طالبان اعلام کرده که تنها در یک روز، بیش از دو هزار مهاجر افغان از ایران اخراج شده‌اند.
بخش بزرگی از این مهاجران پس از سقوط جمهوری پیشین افغانستان، به دلیل ترس از پی‌آمدهای سیاسی و امنیتی، به کشورهای همسایه پناه برده‌اند. با این‌حال، نهادهای بین‌المللی بارها درباره اخراج اجباری مهاجران هشدار داده‌اند؛ هشدارهایی که تاکنون نه از سوی ایران و نه پاکستان مورد توجه قرار نگرفته است.
