تلسکوپ FAST (تلسکوپ کروی با دیافراگم پانصد متری) در استان گوئیژو چین، بزرگترین و حساسترین رادیوتلسکوپ تکدیش جهان است که بهعنوان یکی از شاهکارهای فناوری رادیو نجوم شناخته میشود. این تلسکوپ با قطر ۵۰۰ متر، مساحتی معادل ۳۰ زمین فوتبال را پوشش میدهد و قادر است سیگنالهای رادیویی را از نقاط مختلف آسمان جمعآوری کند.
ساخت این تلسکوپ که در سال ۲۰۱۶ به پایان رسید، از سال ۲۰۲۰ بهطور کامل عملیاتی شده و با هدف کشف اسرار کیهان، شناسایی سیگنالهای رادیویی از ستارههای نوترونی، سیاهچالهها و جستجوی حیات فرازمینی طراحی شده است. سطح بازتابدهنده آن از ۴,۴۵۰ پانل آلومینیومی تشکیل شده که قابلیت تنظیم دینامیک دارند و امکان دریافت سیگنالهای دقیق از نقاط دوردست آسمان را فراهم میکنند.
یکی از ویژگیهای برجسته تلسکوپ FAST، قرار گرفتن در یک منطقه کارستی طبیعی است که بهدلیل کاهش تداخلات الکترومغناطیسی انتخاب شده است. همچنین، این تلسکوپ در محیطی «آرام» الکترومغناطیسی واقع شده و شعاع چند کیلومتری آن بهمنظور جلوگیری از نویز و تداخلات الکترومغناطیسی محدود شده است.
تلسکوپ FAST تاکنون توانسته است بیش از ۹۰۰ تپاختر را شناسایی کند و در تحقیقات مربوط به انفجارهای سریع رادیویی (FRB) نقشی کلیدی ایفا کرده است. همچنین این تلسکوپ قادر است سیگنالهایی از میلیاردها سال نوری دورتر دریافت کند و به دانشمندان این امکان را میدهد که اطلاعات جدیدی درباره ساختار کیهان و پدیدههای کیهانی جمعآوری کنند.
هدف بزرگتر این پروژه، جستجوی سیگنالهای احتمالی از تمدنهای فرازمینی است. پروژه در حال توسعه، FAST Core Array، به دانشمندان این امکان را میدهد که با افزودن ۲۴ رادیوتلسکوپ متحرک به سیستم موجود، دقت و وضوح آن را به بیش از ۳۰ برابر افزایش دهند. این توسعه به تحقیقات عمیقتر در زمینههای پیچیدهتری مانند امواج گرانشی و ابرنواخترها کمک خواهد کرد.
تلسکوپ FAST بهعنوان یکی از بزرگترین دستاوردهای علمی چین و جهان، به درک بهتر ما از کیهان و کشف رازهای ناشناختهای کمک میکند که تا پیش از این تنها در دنیای علمداستانهای علمی به نظر میرسید.